Door Igor Stuifzand
27 dec 2022
Dit gaan we merken van de verplichte CO2-rapportage voor woon-werkverkeer
De Nederlandse Staat eist vanaf medio volgend jaar inzicht in de CO2-uitstoot voor woon-werkverkeer en zakelijke kilometers. Vanaf 1 juli 2023 worden grote organisaties, zo'n 8.000 in totaal, door Den Haag verplicht deze gegevens bij te houden én te rapporteren. Zodra een bedrijf meer dan honderd mensen in dienst heeft, moeten de CO2-cijfers van de 'werkgebonden personenmobiliteit' jaarlijks overhandigd worden.
Het heeft allemaal te maken met het Klimaatakkoord dat in 2019 door het kabinet werd gepresenteerd. Via een pakket maatregelen moet de totale CO2-uitstoot in 2030 met 49 procent zijn teruggedrongen ten opzichte van 1990.
"Het gaat erom dat werkgevers bewust gaan kiezen voor duurzame mobiliteit," zegt een woordvoerder van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, dat verantwoordelijk is voor de uitvoering.
Er wordt zowel van de werkgever als van de werknemer een gedragsverandering gevraagd.
Klaas Pieter Roemeling, directeur van Shuttel
De rapportage is niet vrijblijvend
In 2025 gaat het ministerie kijken naar de CO2-reductie die in 2024 collectief is behaald. Als organisaties samen goed op koers liggen naar een reductie van 1 megaton CO2 in 2030, blijft het bij jaarlijks rapporteren. De rapportage van de CO2-uitstoot moet bedrijven vooral stimuleren om na te denken over alternatieve (schonere) vormen van woon-werkverkeer en zakelijke kilometers - en actie te ondernemen.
De CO2-rapportage is niet vrijblijvend: "Regionale omgevingsdiensten zien erop toe dat de rapportageverplichting wordt nageleefd," zegt de woordvoerder van IenW. "De diensten doen dat dit in opdracht van de gemeenten. Zo nodig kan een bestuurlijke sanctie in de vorm van een last onder dwangsom worden opgelegd om het indienen van de gegevens af te dwingen."
Overigens zijn grote organisaties niet verplicht tot volledige rapportage van alle professionele verkeer. Zo hoeven transportbedrijven of koeriersdiensten de CO2-uitstoot van hun vloot niet in kaart te brengen, maar een grote thuiszorgorganisatie bijvoorbeeld wel. Zitten de bedrijven die tot CO2-rapportage verplicht zijn in 2025 niet op het beoogde collectieve doel, dan worden maatregelen getroffen.
Vanaf 2026 kan er een zogeheten 'individuele normering' in werking treden als de doelen niet worden gehaald. Dan wordt per organisatie gekeken of voldaan wordt aan de gestelde uitstootnorm. Is dat niet het geval, dan kan een bedrijf een boete en een strenger toezicht op de CO2-rapportage tegemoetzien. Op die manier wil de overheid organisaties dwingen tot een duurzaam mobiliteitsbeleid, waarmee de beoogde CO2-reductie kan worden bereikt.
Dit is pas een eerste stap
Maar wat betekent dit concreet? Moet een tot op de gram nauwkeurige CO2-rapportage worden aangeleverd? "Nee, zo strikt is de rapportage niet, het gaat om een globale indicatie," zegt Klaas Pieter Roemeling, directeur van Shuttel, een bedrijf dat adviseert op het gebied van schone en duurzame mobiliteit. "Personenauto's die bijvoorbeeld op benzine rijden, worden allemaal gelijk ingeschaald. Zo ook bij hybrides, diesels, EV's, enzovoort. Het maakt dus niet uit of jij in een Volkswagen Up rijdt en je collega in een klassieke Amerikaanse pick-up met V8."
Uiteraard wordt er ook onderscheid gemaakt in openbaar vervoer, fietskilometers en (eventueel elektrisch) autoverkeer, of een combinatie daarvan. En op de dagen dat je thuis werkt, draag je natuurlijk niet bij aan de CO2-emissie.
""Uiteindelijk is de CO2-rapportage pas een eerste stap. Zo wil Nederland de milieuafspraken nakomen die in Europa zijn gemaakt," zegt Roemeling. "Het doel is dus inzicht krijgen in de winst die wordt geboekt in de CO2-reductie. En of er maatregelen nodig zijn om aan de doelstelling van één megaton te komen."
"Er wordt zowel van de werkgever als van de werknemer een gedragsverandering gevraagd," zegt Roemeling. "Voor organisaties is het bijvoorbeeld vrij eenvoudig om geleidelijk over te stappen op elektrische leaseauto's. Maar je kunt van de werkgever natuurlijk niet verlangen dat die een stem krijgt in de private autokeuze van zijn werknemers."
"Om bij individuele werknemers gedragsverandering te stimuleren, is algauw een financiële tegemoetkoming nodig. Hier zal de regering over de brug moeten komen, bijvoorbeeld in de vorm van nul bijtelling voor een e-bike van de zaak of een initiatief om de thuiswerken aan te moedigen."
Speciale apps maken de administratie gemakkelijker
Met de CO2-rapportage zullen vooral grote organisaties worden belast met extra administratie. Voor elke medewerker dienen de afgelegde zakelijke en woon-werkkilometers te worden gerapporteerd. "Inmiddels zijn hier handige tools voor ontwikkeld," zegt Roemeling. "Zo biedt Shuttel een app aan, waarmee werknemers heel snel en gemakkelijk hun zakelijke bewegingen kunnen invoeren en bijhouden. Op die manier kost het de werkgever weinig tijd en moeite om alle benodigde gegevens van zijn personeel te verzamelen voor het jaarlijkse CO2-rapport."
Shuttel is overigens niet de enige aanbieder van een dergelijke app. Bedrijven als PwC, Arval en Greener Company bieden soortgelijke CO2-calculatoren aan.