Door Danja Koeleman
14 dec 2022
Rechter beslist op 8 maart of rechterlijke macht van de koning te groot is
De koning zet zijn handtekening onder de benoeming van nieuwe rechters en ondertekent nieuwe wetten. Ook hangt zijn portret in de rechtszaal. Daardoor is een eerlijk en onafhankelijk rechtsproces volgens Republiek niet mogelijk. Zeker niet als de koning zelf bij een zaak betrokken raakt, zoals een paar keer is gebeurd.
De publiekstribune in Den Haag was woensdag niet helemaal vol. Op de tribune zaten ook leden van Republiek, die de zaak tegen de koning zo zelf konden volgen.
De advocaat van Republiek nam als eerste het woord en mocht de eis toelichten. De beweging noemt de rol van de koning "in de regel symbolisch", maar stelt dat de koning toch bepalend kan zijn. De vorst kan in de praktijk bijvoorbeeld de invoering van een nieuwe wet vertragen, door die later te ondertekenen. Als koning Willem-Alexander in de toekomst weer bij een rechtszaak betrokken raakt, zou een onafhankelijke rechter uitspraak moeten doen, zo eist de beweging.
De advocaat van de koning kan zich "geen maatregel voorstellen die tegemoetkomt aan deze eis". De enige mogelijkheid is een grondwetswijziging, benadrukt hij. Daar ziet de raadsman geen reden toe, omdat rechters onafhankelijk werken - zonder dat de koning hier inhoudelijk bij betrokken is. In het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens is vastgelegd dat ieder mens recht heeft op een eerlijk proces. Dit recht wordt niet geschonden, vindt de raadsman.
Koning spande vijf keer eerder een proces aan
De koning was vijf keer eerder betrokken bij een rechtszaak. De meeste zaken zijn behandeld toen hij nog prins was. Het ging om rechtszaken tegen media, die privéfoto's van Willem-Alexander en/of zijn gezin hadden gepubliceerd. Daarmee werd hun recht op privacy geschonden. Alle keren werd de koning in het gelijk gesteld.
Volgens Republiek bewijst dit dat er geen eerlijk proces kan plaatsvinden als de vorst in een rechtszaak verwikkeld is. De advocaat van koning Willem-Alexander brengt hiertegen in dat de processen niet uit naam van de koning zijn aangespannen. Hij is als burger bij de zaken betrokken.
De zaak in de Haagse rechtbank werd eenmaal onderbroken, omdat Republiek in de mondelinge toelichting afweek van de eis op papier. De beweging moest haar vordering daarom opnieuw formuleren. Op 8 maart doet de rechter uitspraak.