Protesten Iran gaan derde maand in; ook doodstraf lijkt acties niet te stoppen

[noumoe]

https://www.nu.nl/buitenland/6236635/pr ... oppen.html

Protesten Iran gaan derde maand in; ook doodstraf lijkt acties niet te stoppen
Door Leon Moleman
17 nov 2022

De protesten in Iran gaan donderdag de derde maand in. Er kan zeker één conclusie worden getrokken over de afgelopen periode: het Iraanse regime blijft de acties van betogers keihard neerslaan. Dit moet je weten over de situatie in Iran.
Waarom zijn er grote protesten in Iran?
Betogers gingen de straat op na de dood van de 22-jarige Masha Amini op 16 september. Zij overleed nadat ze was opgepakt door de religieuze politie, omdat ze haar hidjab niet op de correcte manier zou hebben gedragen. Betogers houden de overheid verantwoordelijk voor de fatale mishandeling.
Sindsdien zijn de protesten alleen maar groter geworden. Er wordt geprotesteerd tegen het politiegeweld. Ook wordt er gedemonstreerd voor vrouwenrechten in het land.
Er wordt nog altijd grof geweld ingezet tegen actievoerders. Woensdag werd nog een groep betogers in de hoofdstad Teheran onder vuur genomen toen die demonstreerde in een metrostation. Het is niet bekend of daar gewonden of doden bij zijn gevallen.

Al sinds de eerste protestacties in september wordt er hard opgetreden. Dat gebeurt met goedkeuring van het Iraanse parlement, dat in een open brief schreef dat demonstranten "een lesje moeten leren". Justitie zou "geen mededogen" moeten tonen met de demonstranten.

"Iraanse veiligheidstroepen gebruiken bruut geweld tegen vreedzame demonstranten", concludeerde Amnesty International. Iraanse mensenrechtenorganisaties schatten dat tot dusver zo'n 350 betogers om het leven kwamen, onder wie 43 kinderen.

De strijd verplaatst zich ook langzaam naar de rechtbank. Zo meldde de Verenigde Naties begin november dat sinds september ruim veertienduizend betogers zijn opgepakt.

Dat is zorgelijk omdat Iran niet terugdeinst voor het opleggen van de doodstraf. Zo werd afgelopen weekend voor het eerst de doodstraf opgelegd aan een demonstrant. Deze week werden opnieuw betogers ter dood veroordeeld.

Iran zegt dat de actievoerders ernstig de fout in waren gegaan. Zo zou een van hen op politieagenten zijn ingereden en zou een andere man een regeringsgebouw in brand hebben gestoken.

Het regime zet de protestacties steevast weg als "rellen" en probeert op tal van manieren demonstranten achter tralies te krijgen. Zo zijn aanklachten als "vijandschap tegen God" en "corruptie op aarde" de laatste weken in het nieuws gekomen.

Betogers lijken niet onder de indruk. Zo bestempelde het Iraanse regime 29 oktober als "de laatste protestdag", maar gingen een dag later alsnog weer duizenden mensen de straten op. Zij waren zich bewust van waarschuwingen vanuit de Iraanse Revolutionaire Garde. "Mensen moeten ons geduld niet langer op de proef stellen", sprak de gefrustreerde commandant Hossein Salami.

In Europese steden vinden ook nog altijd demonstraties plaats, maar wel minder dan voorheen. In het weekend dat Iran de protesten in eigen land wilde verbieden, vonden ook in Berlijn, Rome, Parijs en tal van andere Europese steden acties plaats.

Ten slotte staat Iran niet alleen protestacties, maar ook herdenkingen niet toe. Zo werden betogers bij een herdenking van Amini in de stad Saggez beschoten en werd er ook geweld gebruikt na de begrafenis van Nasrin Ghadi. Die studente was komen te overlijden na klappen op haar hoofd van de politie.

Tientallen betogers grepen haar begrafenis aan om samen te komen. De politie opende het vuur op hen. Zeker 35 mensen raakten gewond.

De constante stroom slachtoffers zorgt er op een wrede manier voor dat de bereidheid om te demonstreren hoog blijft. Dat werd in oktober nog eens bewezen door de dood van de zestienjarige betogers Nika Shakarami en Sarina Esmailzadeh. Het veroorzaakte een golf van verontwaardiging én nieuwe actievoerders.

"Er zijn nu meer betogers dan ooit, vanuit allerlei bevolkingsgroepen", zegt mensenrechtenadvocaat Mani Mostofi in gesprek met The New York Times. "Niets wijst erop dat de protesten binnenkort stoppen."