Beloning van 2.500 euro voor elke extra opvangplek
Kabinet komt met details dwangwet
DEN HAAG - Gemeenten kunnen met de nieuwe asielwet gedwongen worden om asielzoekers op te nemen. Daarnaast kunnen ze een beloning van 2.500 euro krijgen voor elke extra opvangplek. „De staatssecretaris bepaalt het aantal plekken als een gemeente zich niks aantrekt van de wet.”
Dat blijkt uit het wetsvoorstel dat door staatssecretaris Van der Burg (Asiel) is gepresenteerd. „We hebben in de asielopvang meer rust, stabiliteit en een eerlijkere verdeling nodig”, schetst de bewindsman. „Met dit wetsvoorstel komt de taak hiervoor ook bij gemeenten en provincies te liggen. Een ander nieuw element is dat gemeenten die vrijwillig plekken bieden, meer te besteden krijgen voor hun inwoners.”
Als het totale aanbod niet voldoet aan het benodigd aantal plekken, dan gaan provincies en gemeenten de aanvullende plekken onder wettelijke taak verdelen, blijkt uit het voorstel. In praktijk blijkt het vrijwillige aanbod nu onvoldoende. Gemeenten zullen dus worden gedwongen. Het aantal opvangplekken dat nodig is, loopt de komende jaren volgens prognoses op van 50.000 tot uiteindelijk zelfs 75.000.
Bonus
Die verdeling zal in drie stappen worden gemaakt. In februari stelt het kabinet een raming op voor de benodigde plekken voor de komende twee jaar, blijkt uit de plannen. „De staatssecretaris brengt vervolgens de bestaande duurzame plekken in kaart en vraagt aan gemeenten vrijwillig plekken aan te bieden. Met als beloning 2500 euro per plek per tweejaarlijkse verdeelcyclus.” De beloning geldt alleen voor extra plekken bovenop wat al aan een gemeente wordt gevraagd.
Als er tot 1 mei nog niet voldoende plekken beschikbaar komen, krijgen provincies en gemeenten de taak om de aanvullende benodigde capaciteit met elkaar te verdelen, dat is dus verplicht. Voor 1 juli brengen de 12 provincies hierover verslag uit aan de staatssecretaris.
Verdeling
„Hij neemt dan voor 1 september een verdeelbesluit. Als de verdeling per provincie sluitend en evenwichtig is, dan neemt hij deze over. Waar dat niet lukt, stelt de staatssecretaris het verdeelbesluit in het uiterste geval zelf vast”, staat in het voorstel. Dan bepaalt de staatssecretaris dus welke gemeenten hij dwingt, al noemt hij dat ’een laatste redmiddel’. „De staatssecretaris bepaalt het aantal plekken als een gemeente zich niks aantrekt van de wet”, zegt Van der Burg. Dat hoeft volgens hem niet te betekenen dat in alle gemeenten asielzoekers worden geplaatst. „Grote gemeenten moeten meer leveren.”
Na vier jaar vindt een evaluatie plaats. „Maar de wet is permanent”, zegt Van der Burg. Uiterlijk vier jaar na inwerkingtreding van de wet zal het kabinet een nieuw wetsvoorstel in procedure brengen dat het toezicht op de uitvoering van de taak door de gemeenten definitief vaststelt.
De VVD-fractie eist in ruil voor instemming dat er wat aan de instroom wordt gedaan. Dat is volgens Van der Burg lastig. „Natuurlijk kan er wat aan instroom gedaan worden, het is zeer lastig om te realiseren. Maar dat moet je niet uit de weg gaan.” Concrete toezeggingen over dergelijke maatregelen doet hij niet.
„Het heeft te lang geduurd”, erkent Van der Burg, die drie deadlines voor de publicatie van de wet heeft gemist. Het gaat hoogstwaarschijnlijk ook niet lukken om de wet in januari in te laten gaan, zoals aanvankelijk de bedoeling was. Hij verwacht dat de wet in februari van kracht wordt.