Liz Truss wordt de nieuwe leider van de Britse Conservatieve Partij en volgt in die hoedanigheid Boris Johnson op als premier van het Verenigd Koninkrijk. Ze wist een meerderheid van de bijna 200.000 leden van de partij aan zich te binden.
Truss' concurrent, voormalig minister van Financiën Rishi Sunak, dolf in de interne leiderschapsverkiezing het onderspit. Hij kreeg 60.000 stemmen; op Truss stemden 81.000 leden, meer dan 57 procent van het totaal.
In een toespraak na de bekendmaking van de uitslag bedankte Truss onder meer de afzwaaiende premier Johnson, die ze een vriend noemde. Ze zei onder andere dat hij de Brexit voor elkaar heeft gekregen, de vaccinatiecampagne tegen corona op poten heeft gezet en is opgestaan tegen de Russische president Poetin. "Je wordt bewonderd van Kiev tot Carlisle", aldus de aanstaande premier over haar voorganger.
De 47-jarige Truss, die nu nog minister van Buitenlandse Zaken is in het Britse interim-kabinet, ging in de peilingen al langer aan kop. Ze staat voor de moeilijke taak het Verenigd Koninkrijk door een economisch zware tijd te loodsen. Het land wordt geplaagd door torenhoge inflatie en verdrievoudigde energieprijzen.
In de verkiezingscampagne binnen haar partij heeft Truss onder meer beloofd om de belastingverhogingen terug te draaien die door haar rivaal Sunak waren ingevoerd. Ook zei ze dat ze binnen een week met een plan zal komen om de stijgende energieprijzen te beteugelen.
In haar overwinningsspeech herhaalde Truss dat ze met "een gedurfd plan" de belastingen wil verlagen en de economie wil laten groeien. Ook beloofde ze de energierekening van mensen aan te pakken en naar de energievoorziening te kijken.
"Ik heb campagne gevoerd als een conservatief en ik zal ook regeren als een conservatief", zei ze verder.
Ontvangst in Schotland
Naar verwachting biedt Johnson morgen officieel zijn ontslag aan bij koningin Elizabeth. Zij ontvangt dan ook zijn opvolger Truss, die na Margaret Thatcher en Theresa May de derde vrouwelijke premier wordt van het Verenigd Koninkrijk.
Voor het eerst in de geschiedenis vindt deze formele overdracht niet plaats op Buckingham Palace, maar in het zomerverblijf van de Britse vorst in Schotland. De gezondheid van de 96-jarige Elizabeth is momenteel te zwak om naar Londen te reizen.
Correspondent Fleur Launspach:
"De campagneslogan In Liz we Truss is succesvol gebleken bij de bijna 200.000 Toryleden die de nieuwe premier van het Verenigd Koninkrijk hebben gekozen. Voor de derde keer gaat er een vrouw naar Downing Street: deze keer is het Liz Truss die de verantwoordelijkheid van de top job moet dragen. En wat voor verantwoordelijkheid: het land bevindt zich op de rand van een recessie. De koopkracht is in zestig jaar niet zo laag geweest en miljoenen Britten zullen de komende winter hun energierekening niet kunnen betalen.
Deze premier heeft kolossale uitdagingen op haar bord. Ze zal onmiddellijk aan het werk moeten om de economische crisis te beteugelen. En ze moet tevens - niet onbelangrijk als je wil blijven regeren - de Conservatieve Partij uit het slop trekken."
Vertrekkend premier Johnson kondigde begin juli zijn afscheid aan, na een vertrouwenscrisis in de Conservatieve Partij vanwege een reeks schandalen rondom zijn persoon. De meest in het oog springende affaire was de zogeheten partygate, die draaide om lockdownfeestjes in de ambtswoning van de premier.
Directe aanleiding voor het aftreden van Johnson was echter niet deze kwestie, maar de benoeming van partijlid Chris Pincher op een vertrouwenspost. Hoewel Pincher werd beschuldigd van seksueel wangedrag en Johnson daarvan afwist, zette de premier hem toch op een prominente positie binnen de partij.
Voor veel partijgenoten was dat na partygate de druppel die de emmer deed overlopen. Een recordaantal kabinetsleden stapte op, waarop uiteindelijk ook Johnson onder druk van zijn partij besloot om de handdoek in de ring te gooien.