Betalen met CO2-punten
Minder vlees eten en vliegen door eigen CO2-budget, zo werkt dat
23 juni 2021 17:10
Aangepast: 23 juni 2021
Even geen hamburger, maar een pastaatje. En niet vliegen naar Barcelona, maar met de trein. Dat is het idee achter een persoonlijk CO2-budget. Door te werken met een eigen CO2-potje word je bewuster van je eigen voetafdruk en gestimuleerd groener te gaan leven, zo is de gedachte.
Bovendien is er een financiële prikkel: wie 'te veel' uitstoot moet bijbetalen en CO2-budget bijkopen. Wie enorm duurzaam door het leven gaat kan juist CO2-rechten verkopen.
Grote bedrijven
Het CO2-budget bestaat al langer voor grote bedrijven. In Europa moeten grote vervuilers ook CO2-budget bijkopen als ze meer vervuilen, en kunnen ze verkopen als ze minder hebben uitgestoten dan hun budget toestond.
In de tussentijd gaat het CO2-plafond naar beneden: gezamenlijk mogen die bedrijven steeds minder uitstoten. Dat is ook het idee bij zo'n CO2-budget voor burgers. Naarmate de jaren verstrijken wordt jouw budget kleiner, en gaat de gezamenlijke uitstoot naar beneden.
Miniatuurvoorbeeld Lees ook:
Hoe duurzaam is jouw bbq? 'Kip stuk beter dan rundvlees'
Alleen als bedrijven meer betalen
Onderzoeksbureau TNO heeft het idee voor zo'n persoonlijk CO2-budget voorgelegd aan een representatieve groep Nederlanders. En wat blijkt? Die zien het vaak niet zitten. Slechts 36 procent ziet wel wat in een CO2-budget. Als grote bedrijven meer moeten gaan betalen voor hun uitstoot verandert dat beeld ineens. Dan ziet 67 procent het wel zitten. Ook moet er rekening worden gehouden met het inkomen van huishoudens.
Draagvlak is er dus, onder voorwaarden, wel. Maar hoeveel zou je dan nog kunnen uitstoten? In het voorstel van TNO heeft elk huishouden in 2030 5,5 ton CO2-uitstoot te besteden; aan vliegen, autorijden, energie en vlees eten. Dat getal is gebaseerd op het Klimaatakkoord en de verwachtte CO2-uitstoot per huishouden in 2030, die lager ligt dan nu.
Eigen potje
Die 5,5 ton zit wel in 1 potje: wie niet vliegt, kan weer meer vlees eten. En wie elektrisch rijdt zou weer wat langer kunnen douchen.
Maar om toch een beeld te geven: er wordt bijvoorbeeld uitgegaan van 0,7 ton CO2 voor vliegreizen. Daarvan kun je nog net niet met 2 personen op en neer vliegen naar Bordeaux. Wie elk jaar naar Azië wil moet dus CO2-punten bijkopen of gewoonweg kiezen voor een duurzamer (trein)tripje binnen Europa.41 kilo aan steaks
Verder is er rekening gehouden met een 'budget' voor 41 kilo aan steaks per huishouden. Wie CO2-punten wil besparen kan ook voor een duurzamer alternatief gaan: kip. Daarvan kun je, voor dezelfde CO2-uitstoot, 205 kilo kopen per jaar voor een huishouden. Ter vergelijking: de vleesconsumptie is op dit moment 78 kilo per jaar per, let op, persoon.
Wie in 2030 nog een benzineauto heeft kan binnen de geschatte uitstoot 7500 kilometer afleggen. En qua energieverbruik is er ruimte voor 1,5 ton CO2 uitstoot. Dat is nu nog 3,8 ton.
Flinke operatie
Onderzoeker Joost Gerdes geeft toe dat het een flinke operatie zou zijn om zo'n CO2-systeem op te zetten. Ga maar na, alleen al bij het vlees: elk restaurant, elke slager en elke supermarkt zou per vleesproduct moeten toevoegen voor hoeveel CO2-uitstoot het zorgt en dat om moeten rekenen naar CO2-punten.
Hoeveel punten je (nog) hebt, kan worden vastgelegd in je bankapp, zo stelt Gerdes voor. Er zou dus geen megalomaan monitoringssysteem hoeven komen vanuit de overheid. "Die angst zagen we ook terug in de antwoorden van respondenten." In de bankapp zou je kunnen zien hoeveel CO2-punten je nog hebt. "Naast euro's moet je dan dus ook CO2-punten betalen."
Eenvoudiger
Daarnaast zou er nog een handelssysteem moeten worden opgebouwd, zodat burgers hun overgebleven punten kunnen verkopen of juist extra punten kunnen inslaan.
Kan dat allemaal niet een stuk eenvoudiger? Met een CO2-belasting bijvoorbeeld? Dat is ook een optie, zegt Gerdes. "Maar het nadeel is dat je dan niet weet of je je doel gaat halen." Bij een CO2-budget is er een gezamenlijk plafond dat je kunt verlagen. Daardoor stoot je samen steeds minder uit. Dat is bij een CO2-belasting nog maar afwachten.
Verandering gedrag
Hoe dan ook is het de moeite waard om te kijken naar maatregelen, zoals een CO2-budget, die het gedrag van mensen probeert te veranderen, vindt Gerdes. "Wij zeggen niet: zo'n CO2-budget moet je invoeren. Maar tot nu toe hebben we CO2-uitstoot proberen terug te dringen door meer duurzame energie, CO2-opslag of energiebesparing. Je ziet dat dat niet genoeg oplevert."
Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving ligt het tempo waarin Nederland nu CO2-uitstoot vermindert inderdaad nog te laag. Er mag dus wel een tandje bij. Maar gedragsverandering stimuleren, daar wagen de meeste politici zich niet aan. "Maar nu blijkt dat daar toch meer draagvlak voor is dan je zou verwachten. Ik hoop dat daar naar gekeken wordt", besluit Gerdes