Door Thijs Rösken Donderdag 25 mei 2023
EU wil dat Nederland energiesteun afbouwt en flexwerk ontmoedigt
Elk half jaar probeert de Europese Commissie met enkele stevige aanbevelingen de vinger op de zere plek te leggen. Nederland is al vaker terechtgewezen vanwege de opgeblazen huizenmarkt en te hoge hypotheekschulden. Deze problemen zijn deels veroorzaakt door de hypotheekrenteaftrek. Ook hoorden we dat Nederlanders te veel in deeltijd werken en dat we wel erg veel koeien hebben voor ons landoppervlak. Dergelijke opmerkingen staan er ook nu weer in.
Maar nu voert de beperking van de energiesteun de boventoon. Nederland verlicht nu de energierekening voor iedereen via een energieplafond. Europa meent dat het verstandiger en minder kostbaar is als de steun komend jaar vooral is gericht op burgers die het hard nodig hebben.
Verder ziet de Europese Commissie graag dat we blijven inzetten op energiebesparing van huishoudens en bedrijven, stimulans van gebruik van hernieuwbare energie en de uitbreiding van ons stroomnet.
Om personeelstekorten aan te pakken, beveelt de Europese Commissie aan werken via flexcontracten en tijdelijke contracten te ontmoedigen. Ook zou Den Haag bij- en omscholing nog wat meer kunnen stimuleren.
Weer die hoge hypotheekschuld
Ook dit jaar stipt de Europese Commissie weer onze uitzonderlijke hoge hypotheekschuld aan. Die zouden we moeten verlagen. Doordat de hypotheekrente aftrekbaar is, worden huizenkopers in zekere zin gestimuleerd een hoge schuld aan te gaan. De Europese Commissie stelt ook voor huren in de vrije sector betaalbaarder te maken.
De Europese kritiekpunten of aanbevelingen hebben nog geen directe gevolgen. Wel wil Europa steeds vaker dergelijke hervormingen zien in ruil voor geld uit Europese potjes. Zo kunnen lidstaten geld krijgen uit het coronaherstelfonds van meer dan 800 miljard euro, maar alleen als ze die aan hervormingen besteden. Met die investeringen moet Nederland doorgaan, vindt de Europese Commissie.
Europa vraagt Den Haag om zuinigheid
Dat de Europese Commissie ook met een kritische blik naar de Nederlandse begroting kijkt, is interessant nu in Europa wordt overlegd over nieuwe begrotingsregels. De normen voor het begrotingstekort (verwachte uitgaven minus verwachte inkomsten) en de staatsschuld veranderen waarschijnlijk niet, maar hoe de landen zich eraan moeten houden mogelijk wel. Europa wil samen met lidstaten verbeterplannen maken.
Dit jaar blijft het begrotingstekort net binnen de Europese norm: maximaal 3 procent van het bruto binnenlands product (bbp, alles wat burgers en bedrijven in een jaar verdienen). Dit in tegenstelling tot 14 andere landen met een te hoog tekort. En ook in 2024 verwacht minister van Financiën Sigrid Kaag een tekort van 3 procent. Wel zullen de tekorten in de jaren erna waarschijnlijk oplopen.
Europa vraagt nu in de aanbevelingen om het tekort in 2024 onder de 3,5 procent te houden. Dat is opmerkelijk, aangezien de norm al sinds de invoering van de euro maximaal 3 procent van het bbp is. Waarschijnlijk wordt in de aanbevelingen meer ruimte gegeven vanwege de effecten van de Oekraïne-oorlog. In Europese verdragen blijft de 3 procent wel heilig.