Dit zijn de plannen van het rechtse kabinet: kinderopvang bijna gratis, geen gedwongen uitkoop boeren
Het regeerakkoord dat PVV, VVD, NSC en BBB hebben gesloten, is volgens alle vier de partijen iets waar Nederland blij mee kan zijn. Met dit akkoord moet het aanstaande, rechtse kabinet aan de slag. Maar wat is er dan precies afgesproken?
Hans van Soest, Elodie Verweij 16-05-24
Hier is het vorige kabinet over gevallen. Het volgende kabinet moet als het aan de vier partijen ligt, zorgen dat er fors minder migranten naar Nederland komen. Om dat te bereiken hebben de vier partijen onder meer de volgende maatregelen afgesproken:
• Er komt een tijdelijke Asielcrisiswet die maximaal twee jaar gaat duren. In die periode wordt de behandeling van asielaanvragen opgeschort en wordt de opvang van mensen die hier asiel aanvragen ‘sterk versoberd'.
• De asielvergunning voor onbepaalde tijd wordt afgeschaft.
• Nederland gaat in Brussel vragen om een zogeheten opt-out op de bestaande regels, om zelf ons asielbeleid te mogen bepalen.
• Vluchtelingen uit Oekraïne moeten een hogere eigen bijdrage betalen.
• Werkgevers die buitenlands personeel inhuren worden verantwoordelijk voor de overlast en de kosten voor bijvoorbeeld opvang wanneer ze geen woning hebben.
• Er komt een rem op het aantal buitenlandse studenten dat in Nederland mag komen studeren.
• Er komen strengere regels voor gebedsoproepen van moskeeën.
Uw portemonnee
De vier partijen beloven dat het nieuwe kabinet lastenverlichting doorvoert vanaf volgend jaar. Dat moet gebeuren via onder meer:
• Het eigen risico in de zorg blijft in 2025 en 2026 nog 385 euro. In 2027 gaat het naar 165 euro. Hierdoor gaat de zorgpremie omhoog. Die stijging wordt slechts deels gecompenseerd via een lagere inkomstenbelasting.
• Om armoede te bestrijden gaan het kindgebonden budget en de huurtoeslag omhoog. Hier is samen 800 miljoen euro voor beschikbaar.
• Werkenden gaan minder belasting betalen. Daarvoor is 2 miljard euro gereserveerd. Mogelijk komt er een extra schijf in de inkomstenbelasting.
• Kinderopvang wordt bijna gratis: de stelselherziening van het vorige kabinet wordt doorgezet.
• De verhoging van de energiebelasting wordt deels teruggedraaid, er gaat 2,8 cent per kuub gas af. Ook recente belastingverhogingen voor vermogenden worden deels ongedaan gemaakt.
• Ook in 2025 blijven de brandstofaccijnzen nog gelijk, maar daarna zullen die gaan stijgen met 21 cent per liter benzine. Voor diesel gaat het om 13 cent per liter.
Wonen
•De woningbouwplannen van het huidige kabinet worden zo veel mogelijk doorgezet.
• Als er grond nodig is om woningen te bouwen, krijgt dat voorrang boven windmolens.
•Er worden nieuwe plekken aangewezen waar grote nieuwbouwwijken komen.
•Huren mogen na 2026 met niet meer dan de consumentenprijsindex stijgen.
•De hypotheekrenteaftrek blijft ongewijzigd.
Landbouw en de stikstofcrisis
Het nieuwe kabinet wil de inmiddels al jarenlang aanslepende problemen oplossen door:
• Geen gedwongen onteigening van boeren. Er wordt ook niet gestuurd op gedwongen krimp van de veestapel, maar op instandhouding van belangrijke natuur.
• Boeren gaan minder accijns op brandstof betalen. De zogeheten rode diesel komt terug.
• Er komt een ruimhartige vrijwillige en langdurige stoppersregeling en die vindt fiscaal vriendelijk plaats.
• Het stikstof- en mestprobleem moet worden opgelost door nieuwe Europese afspraken.
Mobiliteit
• ‘Waar mogelijk’ mag op snelwegen weer 130 kilometer per uur worden gereden.
• Beter busvervoer tussen dorpen op het platteland. Bij nieuwe buslijnen komt meer focus op de regio's, in plaats van de steden.
Overheidsuitgaven
Hoe moet het nieuwe kabinet alles gaan betalen? Daar hebben de partijen het volgende voor bedacht:
• Er wordt structureel één miljard euro bezuinigd op het ambtenarenapparaat. Er moet vooral gesneden worden in externe inhuur en communicatieafdelingen.
• Rijksambtenaren en politieke ambtsdragers gaan in 2025 een jaar op de 0-lijn. Zij krijgen dan geen loonsverhoging.
• Op Ontwikkelingssamenwerking wordt fors bezuinigd: in 2028 ligt het budget 2,4 miljard euro lager.
• Het begrotingstekort mag de komende kabinetsperiode (2024-2028) gemiddeld niet boven de 2,8 procent uitkomen, net onder de Europese grens van 3 procent.
• Dreigt dat wel, dan moet het kabinet eerst bezuinigen en mag het niet meteen de lasten verhogen.
• De staatsschuld moet onder de Europese grens van 60 procent blijven.
• Als ingeboekte bezuinigingen toch minder opleveren dan verwacht, dan krijgen ministeries er het jaar erop minder geld bij.
• Omdat er minder asielzoekers komen, boekt de coalitie vast een besparing van 100 miljoen euro op de bijstandsuitgaven in.
• Gokken wordt duurder. De kansspelbelasting gaat van 30,5 naar 37,8 procent.
• Ook theater-, museum- en concertkaartjes worden duurder, die komen in hoge btw-tarief.
• Ook hotelovernachtingen gaan meer kosten: eveneens van laag naar hoog btw-tarief.
• De salderingsregeling vervalt per 2027. Wie zonnepanelen heeft, krijgt geen vergoeding meer voor het terugleveren van stroom aan het netwerk.
Veiligheid
• De krijgsmacht krijgt er in de komende vier jaar nog eens 3 miljard euro bij, daardoor voldoen de defensieuitgaven aan de Navo-norm van 2 procent.
• Jaarlijks 300 miljoen euro extra om de slagkracht van politie en justitie te vergroten.
• Verhoging van maximale straffen voor jeugdstrafrecht.
• De minimumleeftijd voor prostitutie wordt verhoogd naar 21 jaar.
Zorg
• Er komt 600 miljoen euro extra voor de ouderenzorg.
Onderwijs
• De maatschappelijke diensttijd wordt afgeschaft.
• Studenten die behoren tot de ‘pechgeneratie’ krijgen in totaal 1,3 miljard euro meer compensatie omdat zij onder het leenstelsel vielen.
• De brede brugklassen, bedoeld om kansenongelijkheid te verkleinen, worden niet meer gefinancierd.
• Hbo-instellingen en universiteiten worden gekort.
• Het budget om meer mensen een zorgopleiding te laten volgen wordt verlaagd.
Energie
• Er moeten vier nieuwe kerncentrales komen.
• De verplichting om vanaf 2026 bij vervanging van de cv-ketel in een deel van de woningen een hybride warmtepomp te installeren, vervalt.
• Subsidies voor de aanschaf van elektrische auto’s vervallen allemaal per 2025.
Bedrijven
• De pas ingevoerde belasting op de inkoop van eigen aandelen wordt teruggedraaid. Dit kost de schatkist 800 miljoen per jaar.
• De verlaging van de mkb-winstvrijstelling wordt ongedaan gemaakt.
• Bedrijven mogen een groter deel van hun renteuitgaven aftrekken van de winst en betalen daardoor minder belasting. De grens gaat van 20 naar 25 procent.
• Het belastingtarief voor directeuren en grootaandeelhouders in box 2 gaat terug van 33 naar 31 procent.
• Grootverbruikers van gas gaan minder energiebelasting betalen.
• Er komen strengere regels voor uitzendbureaus.
Overige
• Er komt een nieuw kiesstelsel, waarbij regionale kandidaten makkelijker met voorkeursstemmen kunnen worden gekozen. De wet moet al ingaan vóór de volgende verkiezingen.
•Er komt een aparte hof dat wetten toetst of ze wel in overeenstemming zijn met de grondwet.
• De Nederlandse ambassade in Israël wordt verplaatst van Tel Aviv naar Jeruzalem.
