Carlos Tavares, de topman van het grote Stellantis-autoconcern dat onder meer Opel, Peugeot, Fiat en Jeep voert, vreest dat nieuwe auto’s onbetaalbaar worden voor het grote publiek. Dat is voor een groot deel de schuld van ‘idioot strenge regels’ vanuit de Europese Unie, waarschuwt hij. ‘Persoonlijke mobiliteit dreigt een luxe te worden en dat mag niet gebeuren. Als ik nu autokoper was, zou ik in opstand komen.’
Roland Tameling 10-11-22
De EU heeft immers definitief besloten dat nieuwe auto’s vanaf uiterlijk 2035 vrij van uitlaatgassen moeten zijn. In de praktijk komt het erop neer dat de auto-industrie in een moordend tempo al zijn modellen elektrisch moet maken. ,,Die operatie kost extreem veel geld en dat gaat de klant absoluut voelen.’’
Carlos Tavares heeft een ingetogen, bescheiden uitstraling en staat bekend om zijn tactvolle manier van werken. Maar vergis je niet: de 64-jarige Portugees neemt steeds vaker geen blad meer voor de mond. In gesprek met deze krant noemt hij de stijgende autoprijzen een direct gevolg van de regeldruk vanuit de Europese Unie.
,,Deze maatregelen zijn voorgesteld door politici die zouden moeten opkomen voor hun kiezers. In plaats daarvan bedenken zij vooral te veel regeltjes die het leven van gewone, hardwerkende Europeanen lastiger maken. Als kiezer zou ik me zorgen maken en aan mijn volksvertegenwoordigers vragen hoe belangrijk zij mijn persoonlijke bewegingsvrijheid vinden.’’
Verdwijnende automodellen
Want ja, meent Tavares, die ‘persoonlijke mobiliteit’ staat onder druk. ,,Het huidige beleid heeft volgens mij weinig met klimaatdoelen te maken, maar vooral met de wens van politici om onze manier van leven te veranderen. Het lijkt alsof de EU erop uit is om de gewone man of vrouw uit de auto te krijgen. De regels beperken de burgers in hun vrijheid, in de mogelijkheid om te gaan en staan waar en wanneer we dat willen. En dat moet stoppen, want die vrijheid is een groot goed.’’
Het ligt voor de hand dat een topman uit de autowereld zijn hakken in het zand zet wanneer zijn bedrijf te maken krijgt met strengere regels. Door de hardere eisen die de EU stelt aan auto’s op het gebied van veiligheid, brandstofverbruik en uitstoot van schadelijke stoffen, verkopen bedrijven zoals Stellantis immers minder auto’s.
Maar Tavares, met zijn 41 jaar ervaring een doorgewinterde rot in autoland, wijst erop dat automakers de afgelopen jaren steeds meer milieutechniek en veiligheidssystemen op hun auto’s moeten schroeven. Daardoor is de écht betaalbare nieuwe auto eigenlijk al verdwenen. Zelfs de kleinste modellen zoals een Mitsubishi Space Star of een Toyota Aygo X kosten soms twee keer zo veel als hun voorgangers.
Nog een direct gevolg: omdat de autoconcerns geld moeten vrijmaken voor de versnelde ontwikkeling van ‘uitstootvrije’ modellen, worden bestaande modellen geschrapt. Stellantis-merken Peugeot, Opel en Citroën haalden respectievelijk hun 108, Karl en C1 al uit de prijslijsten, terwijl concurrenten Volkswagen, Seat en Skoda datzelfde deden met de Up, Mii en Citigo.
Die ontwikkeling gaat de komende jaren door, begin 2023 haalt Ford bijvoorbeeld een streep door de geliefde Fiesta, die ‘ruimte moet maken voor een compacte elektrische auto’. Door dit soort ingrepen stijgen de prijzen nog harder, in plaats van relatief voordelige modellen met een brandstofmotor, zit de consument straks onherroepelijk vast aan een (doorgaans duurder) elektrisch alternatief.
Soepelere overgang
Carlos Tavares ziet het met lede ogen aan. ,,De gemiddelde autokoper kán niet zonder slag of stoot overstappen op elektrisch, omdat de auto’s vaak nog te duur zijn en de infrastructuur tekortschiet. Er is voor ons nog een hoop werk te verzetten om de prijs van elektrische voertuigen op hetzelfde niveau te krijgen als die van auto’s met een verbrandingsmotor. Maar in Brussel lijkt men doof en blind voor die realiteit.’’
De Stellantis-baas pleit dan ook voor een soepeler overgang naar emissievrij rijden, waarbij politici de portemonnee van de middenklasse niet uit het oog verliezen. Zo vindt hij dat de toekomstige Euro 7-uitstootnorm, waarvan de Europese Commissie inmiddels een voorstel naar het Europees Parlement heeft gestuurd, ‘meteen de prullenbak in moet’. ,,Waarom zou je automakers verplichten om dure techniek in auto’s te zetten waarmee we maar een klein beetje brandstof besparen, terwijl we die auto’s een paar jaar later al niet meer mogen verkopen vanwege de ban op verbrandingsmotoren? En ondertussen krijgt de consument de rekening gepresenteerd. Dat zijn regeltjes om gek van te worden.’’
Als het de Europese Unie te doen is om de gemiddelde CO2-uitstoot van het wagenpark naar beneden te krijgen, ziet Tavares een andere oplossing. ,,Dan kunnen ze ook de huidige modellen met hybridetechniek gaan stimuleren. De gemiddelde auto in Europa is momenteel ongeveer twaalf jaar oud, met een gemiddelde CO2-uitstoot van meer dan 200 gram per kilometer. Als je autokopers de kans geeft om voordeliger over te stappen op een nieuwer model, bijvoorbeeld met subsidies, dan zullen zij dat doen. Vervolgens zal je zien dat de gemiddelde uitstoot van het wagenpark in een mum van tijd daalt naar zo’n 100 gram per kilometer. Dat is al de helft!’’
Concurrentie uit China
Ondertussen ziet Tavares in Europa nieuwe, en soms hele sterke concurrenten oprukken uit China. Natuurlijk, dat houdt hem ook bezig, zegt hij. Was hij daarom zo lang op bezoek bij het Chinese Build Your Dreams tijdens de Autosalon van Parijs? Tavares: ,,Zoals bekend werken wij goed samen met BYD, zij zijn onder meer één van de leveranciers van batterijen in onze elektrische auto’s.’’
De Stellantis-CEO brengt het diplomatiek, maar hij weet ook als geen ander dat het gigantische concern uit Shenzhen (BYD is de grootste fabrikant van elektrische voertuigen ter wereld) inmiddels zijn vizier op Europa heeft gericht. De modellen Atto 3, Han en Tang zijn directe concurrenten voor auto’s uit de stal van Stellantis.
De CEO pleit dan ook voor strengere regels voor Chinese automerken die voet op Europese bodem willen zetten. ,,Ik vind dat zij dezelfde toelatingseisen moeten krijgen voor onze markt als wij hebben om in China te mogen leveren. Die concurrentie is nu oneerlijk.’’
Ook lijkt het hem onverstandig als de EU de poorten wijd open zet voor de Chinezen. ,,We moeten niet willen dat de Chinese industrie de Europese fabrikanten eerst op hun knieën dwingt en daarna de prijzen verhoogt. Als zij te veel marktaandeel krijgen, kan dat verschrikkelijke gevolgen hebben voor Europese automakers, de werknemers in onze fabrieken maar ook voor de autokoper in Europa. Dat moeten we heel serieus nemen.’’
Branche reageert: ‘Minder regels, maar óók verantwoordelijkheid nemen’
Brancheorganisatie RAI Vereniging maakt zich eveneens zorgen over de betaalbaarheid van mobiliteit, zegt voorzitter Sectie Personenauto’s Huub Dubbelman: ,,Nederlanders kopen nu al minder nieuwe auto’s; dit jaar halen we misschien 320.000 exemplaren, terwijl de Nederlandse markt normaal gesproken goed zou moeten zijn voor 450.000 eenheden per jaar. Wij pleiten voor ‘techniekneutrale oplossingen’, die elektrische auto’s maar ook zuinige hybrides, stekkerhybrides en waterstofmodellen stimuleren. Bovendien moet Nederland af van de enorme belastingdruk op auto’s.”
Sigrid de Vries, de van oorsprong Nederlandse directeur van de associatie van Europese autofabrikanten (ACEA), pleit voor eenduidige regelgeving. ,,De regeldruk is heel hoog voor autoproducenten. Consistente regelgeving is belangrijk om elke euro zinvol te kunnen investeren. Dat staat onder druk bij de komende voorstellen voor Euro 7, die de transitie naar elektrisch en emissievrij dreigen te ondermijnen. Europa heeft een sterke industrie nodig om beleidsdoelstellingen te halen en werkgelegenheid en innovatiekracht te garanderen.”
Woordvoerder Maarten van Biezen van Vereniging Elektrisch Rijders reageert kritisch: ,,De geschiedenis herhaalt zich. Bij iedere eerdere aanscherping van emissie-eisen schreeuwde de autosector moord en brand. En altijd bleek de norm makkelijk gehaald. Gelukkig is de situatie nu anders; de meeste autofabrikanten zoals Ford, Volvo en Volkswagen hebben het roer al omgegooid, al was het maar omdat de Chinese concurrentie snel dichterbij komt.” Van Biezen ziet ‘een brede consensus’ dat het rond 2025 veel goedkoper is om een elektrisch voertuig te produceren dan een brandstofauto. ,,Bij elektrische modellen hoeven fabrikanten geen honderden extra onderdelen van alle hoeken en gaten van de wereld aan te voeren. Maar sommige autofabrikanten willen hun fossiele productielijnen zo lang mogelijk uitmelken. Zo graag dat ze zelfs een (qua ontwikkeling, red.) erg dure variant als de auto met gecombineerde brandstof- en elektromotor (de PHEV, ofwel een plug-in hybride) willen promoten. Terwijl het klimaat vereist dat alle auto’s in 2050 emissieloos zijn. Daarvoor moeten alle nieuwe auto’s dat in 2035 al zijn. Misschien ook iets voor meneer Tavares om verantwoordelijkheid in te nemen.”